Co trzeba wiedzieć o judo?

Judo jest to japońska sztuka woalki, która wywodzi się z jujitsu. Jednak zaznaczyć należy, że judo jest od swojego pierwowzoru łagodniejsze za sprawą wyeliminowania kopnięć oraz uderzeń. Ponadto, co istotne, judo stanowi również dyscyplinę olimpijską. Ponadto jest to sport, który z powodzeniem mogą trenować także dzieci. Czy na pewno warto zająć się treningiem tego sportu? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w dalszej części tekstu.

Co warto wiedzieć o judo?

Judo w dosłownym tłumaczeniu z języka japońskiego oznacza „łagodną drogę”. Określenie to doskonale oddaje charakter dyscypliny, którą wymyślił Jigoro Kano. Wspomnieliśmy, że judo czerpie z ju-jitsu, podobnie jak inne japońskie sztuki walki. Jednak jej korzenie są zanurzone również w wojskowej sztuce samurajów. Podkreślić w tym momencie należy to, że  jednak aspekt samoobrony nie jest w nim najważniejszy. Judo stanowi przede wszystkim dyscyplinę sportową, która od 1964 roku została włączona do programu igrzysk olimpijskich, gdzie początkowo dotyczyła wyłącznie mężczyzn. Natomiast od roku 1988 na Igrzyskach Olimpijskich zmagania w judo toczą również kobiety. Podkreślić także należy, że judo to pierwsza azjatycka sztuka walki, która jako pierwsza pojawiła się na igrzyskach.

Historia judo

Judo to japońska sztuka walki, za której twórcę uważa się Jigoro Kano. W 1882 roku założył on pierwszą szkołę judo na świecie. Ten nauczyciel literatury i języka angielskiego – bo tym właśnie zajmował się Jigoro Kano – od 18. roku życia trenował ju-jitsu. I tutaj wspomnieć należy, że ważył wtedy niewiele, bo ważył 45 kg i chciał wytrenować swoje ciało. Jednak przeprowadził on pewne modyfikacje i z ju-jitus usunął elementy mogące zagrażać zdrowiu lub życiu zawodnika. Czyli postanowił wyeliminować kopnięcia, uderzenia, ataki na stawy (oprócz stawu łokciowego) i duszenia (oprócz duszenia klapą judogi i nacisku przedramieniem). Judo jest więc nowszą – a zarazem łagodniejszą  (o czym wspominaliśmy już) odmianą ju-jitsu.

Ponadto, by zrozumieć judo, warto przywołać trzy główne zasady, które sformułował Kanon. Brzmią one następująco:

1. Ustąp, aby zwyciężyć.
2. Maksimum skuteczności przy minimum wysiłku.
3. Czynienie dobra wobec przeciwnika przyczynia się dla dobra ogółu.

Pierwsza zasada sprowadza się do tego, że z reguły słabszy przeciwnik popchnięty przez silniejszego, nawet jeśli się zaprze, po prostu upadnie upadnie. Może on jednak sobie poradzić w inny sposób, a mianowicie ustąpić w chwili pchnięcia i wykorzystać utratę równowagi przeciwnika do skorzystania z własnej techniki, umożliwiając sobie zwycięstwo. Druga zasada to nic innego jak przemyślany wybór najbardziej odpowiedniej techniki. Taka technika powinna być skuteczna, ale i nie powodująca dużej utraty sił. Trzecia zasada podkreśla zaś konieczność dbania o współzawodników, kierowania się ich dobrem i niewykorzystywania technik judo poza sportem, z wyjątkiem oczywiście obrony koniecznej.

Warto także wspomnieć, że judo w USA, Rosji czy Wielkiej Brytanii pojawiło się jeszcze przed I wojną światową, natomiast w Polsce pierwsza sekcja tej sztuki walki powstała w roku 1949.

Kodeks Bushido

W judo są obecne elementy filozofii dawnych japońskich samurajów w tym rzecz jasna kodeksu Bashido. Był on co prawda niespisany i nieformalny, gdyż przekazywano go jedynie w formie ustnej, ale stanowił ważną podstawą moralną, którą kierowali się wojownicy. Do podstawowych założeń kodeksu Bushido należało posłuszeństwo wobec zwierzchników oraz równowaga myśli i ciała (czyli prawdziwego wojownika nie powinno nic wytrącić z równowagi). Kolejnymi ważnymi elementami była teoria miłości agape, która polega na dawaniu więcej, a przyjmowaniu mniej. Istotna jest również wiara w siebie, innych oraz szczerość (chodziło o przekazywanie informacji w bezpośredni sposób). Ponadto wojownik powinien nieustannie się doskonalić i cechować dobrym wychowaniem oraz manierami. Dlaczego o tym mówimy? Otóż te założenia kodeksu Bushido stanowią niezwykle istotny element treningów judo.

Techniki judo

Techniki, które stosuje się w judo, dzielą się na trzy grupy. Zaznaczyć tylko należy, że w języku japońskim technikę określa się słowem „waza”. W judo mamy zatem:

1. NAGE-WAZA, czyli rzuty. Stosuje się w chwili, gdy współzawodnik traci lub już utracił równowagę. Rzut wykonuje się zastawiając drogę przeciwnikowi, który chce odzyskać równowagę, używając nogi, biodra, stopy i wychylenia rąk, aby doprowadzić  go do upadku na plecy. NAGE-WAZA obejmuje również kontrataki i kombinacje. Niezbędna jest tutaj siła, szybkość i odpowiednia reakcja na ruchy przeciwnika.
2. KATAME-WAZA, czyli obezwładnienia (chwyty). Technika ta zaś podzielona jest dodatkowo na trzy grupy:
3. Trzymania (Osae-Komi Waza), czyli utrzymywanie przeciwnika na plecach w celu całkowitej kontroli nad jego ruchami.
4. Dźwignie (Kansetsu Waza), ale zaznaczyć należy, że w walce sportowej dopuszczalna jest tylko dźwignia na staw łokciowy.
5. Duszenia (Shime Waza), które polegają na nacisku krawędzią przedramienia lub kołnierzem judogi na tętnicę szyjną bądź krtań.

Ponadto możliwe jest również wykręcanie i wyłamywanie. Wygraną w walce sportowej daje doprowadzenie do sytuacji, która pozwoliłaby na całkowite unieszkodliwienie przeciwnika w samoobronie.

• ATEMI-WAZA, czyli uderzenia oraz kopnięcia. Jednak wspomnieć należy, że te grupa technik nie jest uznawana przez Europejski Związek Judo, więc rzadko się ich naucza.

Stopnie oraz pasy w judo

Osoby, które trenują judo, podczas doskonalenia swoich umiejętności, zyskują kolejne stopnie. Wyróżnia sie zatem 6 stopni uczniowskich i 10 mistrzowskich. Jednak warto wspomnieć, że dawniej stopnie uczniowskie w ogóle nie istniały i wprowadzono je wraz ze wzrostem zainteresowania tą sztuką walki.

Stopnie uczniowskie:

6 kyu – biały pas

5 kyu – żółty pas

4 kyu – pomarańczowy pas

3 kyu – zielony pas

2 kyu – niebieski pas

1 kyu – brązowy pas

Stopnie mistrzowskie:

1 dan, shodan – pas czarny

2 dan, nidan – pas czarny

3 dan, sandan – pas czarny

4 dan, yodan – pas czarny

5 dan, godan – pas czarny

6 dan, rokudan – biało-czerwony

7 dan, shichidan – biało-czerwony

8 dan, hachidan – biało-czerwony

9 dan, kyudan – czerwony

10 dan, judan – czerwony Przejściu na kolejne stopnie towarzyszy egzamin. Istotne jest to, że stopnie od 7 dana mają charakter honorowy, a 7 i 8 dan przyznają federacje kontynentalne. Ponadto dawniej, w początkowej fazie zainteresowania jodo, judoką określano wyłącznie osoby, które uzyskały minimum stopień 4 kyu, a aktualnie określa się tak wszystkie osoby trenujące judo.